کنوانسیون مربوط به تالاب‌های مهم بین‌المللی، به ویژه تالاب‌های زیستگاه پرندگان آبزی معروف به کنوانسیون رامسر پیمانی بین‌المللیبرای حفاظت از تالاب‌ها و حیوانان و گیاهان وابسته به آن‌ها (به ویژه پرندگان آبزی) ست که در سال ۱۹۷۱ در شهر رامسر به تصویب رسید.^[۱] در ابتدا این معاهده به امضای نمایندگان ۱۸ کشور شرکت‌کننده رسید، اما امروزه ۱۶۰ کشور جهان عضو این پیمان هستند.^[۲]

این پیمان با تلاش اسکندر فیروز رئیس وقت سازمان محیط زیست ایران تهیه شد.^[۳] تعریف تالاب در این کنوانسیون بسیار موسع است و شامل «مردابها و باتلاق‌ها و لجن‌زارها یا آبهای طبیعی یا مصنوعی اعم از دایمی یا موقت است که آبهای شیرین -تلخ یا شور در آن بصورت راکد یا جاری یافت شود- از آن جمله است آبهای دریا که عمق آنها در پایینترین نقطه جزر از شش متر تجاوز ننماید.» (ماده ۱ - بند۱)

این کنوانسیون هم‌اکنون ۲۱۸۶ تالاب به وسعت ۲۰۰ میلیون هکتار را پوشش می‌دهد. بریتانیا با ۱۷۰ تالاب بیشترین تعداد و بولیوی با ۱۴۰ هزار کیلومتر مربع بیشترین وسعت از تالاب‌های خود را تحت پوشش این معاهده درآورده‌اند.

روز جهانی تالاب‌ها[ویرایش]

۲ فوریه ۱۹۷۱ - ۱۳ بهمن ۱۳۴۹ روز تصویب این کنوانسیون به نام روز جهانی تالاب‌ها نام‌گذاری شده‌است.^[۴]

کنوانسیون رامسر در سال ۱۹۷۵ جنبه قانونی یافت. این معاهده ۱۵۸ کشور عضو را ملزم به تعیین و حفظ تالابهای با اهمیت بین‌المللی و تشویق به استفاده خردمندانه از آنها می‌نماید. بیش از ۱۷۰۰سایت با مساحت کل حدود ۱۵۰ میلیون هکتار در حال حاضر در این کنوانسیون به ثبت رسیده‌اند (آمار سال ۲۰۰۸).

گرچه نام رسمی کنوانسیون: “ کنوانسیون تالابهای بین‌المللی بویژه به عنوان زیستگاه پرندگان آبزی “ یا به اختصار“ کنوانسیون تالابها (رامسر، ایران، ۱۹۷۱) “ نوشته می شود، ولی به طور معمول به “ کنوانسیون رامسر “ شهرت دارد. این کنوانسیون بر حفاظت و بهره برداری معقول از تالابها به خصوص در جهت فراهم ساختن زیستگاهی برای پرندگان آبزی تأکید می‌کند. طی گذشت سالها، کنوانسیون گستره نگرش خود را چنان افزایش داده که تمام ابعاد حفاظت و بهره برداری معقول و پایدار از تالابها را در بر می‌گیرد و تالابها را در زمره اکوسیستمهایی می داند که در حفاظت از تنوع زیستی و رفاه جامعه بشری اهمیت فوق العاده‌ای دارند. به همین دلیل بعدها کنوانسیون نام خود را به: "کنوانسیون حفاظت از تالابها " تغییر داد.

قدرت اثر هر معاهده فقط به اندازه ضعیف ترین عضو آن است. کنوانسیون رامسر نیز از این موضوع مستثنی نمی‌باشد. اگر قرار بر این باشد که تالابهای در معرض تهدید جهان حفظ شوند، اعضاء فعلی بایست الزامات کنوانسیون را جدی تر بگیرند و کشورهای بیشتری، بدون تاخیر، به عضویت این کنوانسیون در آیند.